Studia Warszawa - Uniwersytet Warszawski

Sukces studentów i pracowników warszawskiej uczelni

Planetarna rodzina się powiększa, właśnie odkryto brata bliźniaka wielkiego Urana, a dokonał tego zespół badawczy z Uniwersytetu Warszawskiego kierowany przez Radosława Poleskiego, pracującego obecnie na Uniwersytecie Stanowym Ohio.

Okrycie planety OGLE-2008-BLG-092Lb to niewątpliwie przełomowy moment w poznawaniu pozasłonecznych układów planetarnych. Wiadomość o tym wydarzeniu, która ukazała się na łamach prestiżowego magazynu naukowego „Astrophysical Jurnal” zelektryzowała świat naukowy.  Do tej pory odkryto ok. dwa tysiące planet pozasłonecznych, które stanowią odpowiedniki gazowych olbrzymów typu Jowisza w Układzie Słonecznym bądź planet skalistych przypominających Ziemię.

Dotychczas nie udało się jednak odkryć planet przypominających Urana lub Neptuna, stanowiących w Układzie Słonecznym całkowicie odrębną grupę gigantów lodowych. Nowo odkryta planeta, znajdująca się w bardzo ciekawym układzie składającym się z dwóch gwiazd, to pierwszy pozasłoneczny obiekt tego typu – bliźniak Urana.

Układ podwójny gwiazd, OGLE-2008-BLG-092L, zlokalizowany jest w Drodze Mlecznej w kierunku gwiazdozbioru Strzelca. Nowo odkryta planeta jest cztery razy cięższa niż Uran, ale nie wpływa to na odległość z jaką okrąża swoją gwiazdę. Astronomowie liczą na to, że odkrycie planety OGLE-2008-BLG-092Lb może pomóc w  wyjaśnieniu tajemniczego położenia Urana i Neptuna w naszym Układzie Słonecznym, gdyż  planety te krążą wokół Słońca po orbitach dużo większych niż odległości, w których mogły powstać.

Pozasłoneczny system planetarny został odkryty dzięki zjawisku zwanemu mikrosoczewkowaniem grawitacyjnym. Dochodzi do niego wówczas gdy siła grawitacji gwiazdy zakrzywia światło bardziej odległego obiektu i wzmacnia je niczym soczewka. W przypadku planety OGLE-2008-BLG-092Lb zjawisko mikrosoczewkowania zostało zarejestrowane dwukrotnie.

Na podkreślenie zasługuje fakt, iż wszystkie obserwacje wykonano Teleskopem Warszawskim, który znajduje się w Obserwatorium Las Campanas w Chile.

Według doktora Poleskiego mikrosoczewkowanie to jedyna metoda dzięki której możemy odkrywać zimne lodowe giganty podobne do Urana i Neptuna, krążące daleko od swoich macierzystych gwiazd. Odkrycie planety będącej bliźniakiem Urana pokazuje, że metoda ta istotnie pozwala poznawać niezbadane dotąd rejony pozasłonecznych układów planetarnych.

(aj)