Rozwój - badania i infrastruktura
Rozwój nauki w XXI w. charakteryzuje odchodzenie od tradycyjnego podziału na dyscypliny naukowe. Coraz więcej najbardziej obiecujących odkryć jest obecnie rezultatem prac zespołów interdyscyplinarnych. Badania tego typu staną się zapewne podstawową formą działalności najlepszych uniwersytetów. Środowisko naukowe UMK jest przygotowane na nowe wyzwania. Już teraz naukowcy różnych wydziałów współpracują w zespołach interdyscyplinarnych i odnoszą wiele spektakularnych sukcesów.
Jedno z pierwszych takich osiągnięć to opracowanie bezinwazyjnej, fluorescencyjnej metody badania raka skóry, która powstała dzięki współpracy fizyków z biologami. Toruńscy biolodzy i chemicy prowadzą wspólne badania nad syntezą przyjaznych dla środowiska polimerów biodegradowalnych oraz nad technologią otrzymywania biogazu i jego zastosowania jako paliwa ekologicznego. Toruńscy geografowie wspólnie z historykami, klimatologami, dendrochronologami i geofizykami zajmują się rekonstrukcją klimatu dawnej Polski. Konserwatorzy zabytków współpracują z historykami sztuki, chemikami, archeologami i fizykami. UMK jest jedynym ośrodkiem w kraju, wykorzystującym na szeroką skalę w badaniach obiektów zabytkowych nowoczesne techniki badawcze, takie jak: spektroskopia ramanowska, spektroskopia rezonansu magnetycznego i spektroskopia w podczerwieni.
Istotnym nowym impulsem dla rozwoju badań interdyscyplinarnych było włączenie w struktury Uniwersytetu Akademii Medycznej w Bydgoszczy: na UMK zbudowano tomograf optyczny, supernowoczesne urządzenie do badania oka, które powstało dzięki współpracy fizyków z lekarzami. Wynalazek ten – wdrożony do regularnej produkcji – jest wykorzystywany w szpitalach i klinikach na całym świecie. Zainteresował też toruńskich konserwatorów zabytków, którzy wykorzystują go w badaniach związanych z datowaniem zabytkowych obiektów. Biolodzy, chemicy i przedstawiciele nauk medycznych prowadzą m.in. wspólne prace nad syntezą nowych leków antynowotworowych i opracowywaniem metod diagnostyki medycznej, opartych na analizie składu wydychanego powietrza.
W 2011 r. w Instytucie Fizyki UMK powstało Centrum Optyki Kwantowej, które stało się największym i najnowocześniejszym polskim ośrodkiem badań z zakresu optyki kwantowej i spektroskopii nanostruktur. Udostępnianie nowoczesnej infrastruktury naukowo-badawczej zespołom z całego świata oraz włączanie do projektów naukowych najwybitniejszych specjalistów gwarantuje toruńskim fizykom bezpośredni udział w wielu ważnych projektach naukowych. Dzięki budowie Collegium Humanisticum (otwartego w 2011 r.) znacząco poprawiły się warunki pracy i nauki toruńskich humanistów.
W strukturze Instytutu Fizyki UMK działa Krajowe Laboratorium Fizyki Atomowej, Molekularnej i Optycznej (FAMO), w którym zgromadzono najnowocześniejszą aparaturę, pozwalającą fizykom na realizację ambitnych programów naukowych, dotyczących technik fotonicznych i na rozwijanie badań interdyscyplinarnych. To w Laboratorium FAMO uzyskano w 2008 r. kondensat Bosego-Einsteina, co było bezprecedensowym osiągnięciem na terenie Wschodniej Europy. Tutaj w 2014 r. powstał pierwszy w Polsce optyczny zegar atomowy - superdokładny wzorzec częstości, którym można synchronizować najbardziej dokładne zegary. Laboratorium ma charakter otwarty.
Unikatowe jest również Interdyscyplinarne Centrum Nowoczesnych Technologii, uroczyście otwarte w 2013 r. przez Prezydenta RP, Bronisława Komorowskiego. Supernowoczesna infrastruktura obiektu pozwala na intensyfikację badań łączących osiągnięcia naukowców z różnych dziedzin nauki, np. zajmujących się badaniami nad mózgiem. Podobnie jak w FAMO, projekty realizowane w ICNT wyłaniane są w drodze konkursów, w których mogą brać udział zespoły badawcze z całego świata.
Inne wydziały UMK także posiadają nowoczesną, często unikalną, aparaturę. I tak np. Wydział Chemii dysponuje zestawem analitycznym do śladowej analizy pierwiastków w próbkach biologicznych oraz analizy materii nieożywionej i oznaczania zawartości pierwiastków na poziomie ppt (part per trylion). Spektakularnym osiągnięciem naukowców z Collegium Medicum UMK jest uruchomienie pierwszego w Polsce północnej ośrodka przeszczepu szpiku kostnego w Katedrze i Klinice Pediatrii, Hematologii i Onkologii.
W oparciu o badania prowadzone w Stacji Polarnej UMK, założonej w 1975 r. na Spitsbergenie (w archipelagu Svalbard na Morzu Arktycznym), powstały prace i rozprawy naukowe z zakresu nauk o Ziemi: glacjologii, klimatologii, hydrologii, geomorfologii, gleboznawstwa i botaniki. Położenie Stacji sprzyja również badaniom nad globalnymi zmianami klimatycznymi. Działająca od ponad 40 lat placówka jest najdalej na północ wysuniętą polską jednostką badawczą. Stacja stanowi zaplecze do organizacji Wypraw Polarnych UMK.
Artykuł ma charakter poglądowy. Przed podjęciem jakichkolwiek działań na podstawie uzyskanych informacji z niniejszego serwisu, należy je dodatkowo zweryfikować na stronie uczelni:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
