Co skłania człowieka do poświęceń

Omów zagadnienie na podstawie Dżumy Alberta Camusa. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Spis treści

Wstęp
Rozwinięcie
Kontekst 1
Kontekst 2
Zakończenie
Najpopularniejsze

Wstęp

TEZA: Człowiek jest zdolny do poświęceń z różnych przyczyn, najczęściej kierując się sprzeciwem wobec cierpienia, niesprawiedliwości lub zła. Nie potrafi godzić się na ból i krzywdę innych, buntując się wobec niesprawiedliwości, ponieważ jego wrażliwość oraz system wartości nie pozwalają mu przejść obojętnie.

Bywa także skłonny do poświęceń w obliczu przymusu, zniewolenia, utraty wolności lub dla osiągnięcia wyższego celu, który uznaje za ważniejszy niż własne dobro. Poświęcenie wymaga od człowieka nie tylko zaangażowania i odwagi, ale przede wszystkim wiąże się z ryzykiem, cierpieniem, a czasem nawet śmiercią. Wielu ludzi, zarówno pod wpływem impulsu, jak i w wyniku przemyślanych decyzji, poświęca się dla innych.

Jest to postawa heroizmu, która dzięki swojej szlachetności stanowi fundament rozwoju ludzkości. Poświęcenie jest aktem niezwykle doniosłym, w którym zawarta jest bezinteresowność i troska o drugiego człowieka oraz świat. W literaturze motyw poświęcenia obecny jest od zawsze.

W mitologii i eposach wielcy bohaterowie, herosi czy bogowie oddawali się w służbie ludzkości, narażając życie, a często nawet je poświęcając. W późniejszych epokach poświęcenie stało się udziałem rycerzy, powstańców, żołnierzy oraz zwykłych ludzi, którzy w trosce o innych dokonywali zarówno małych, jak i wielkich czynów.

Poświęcenie jest zatem jednym z najważniejszych aktów, do których zdolny jest człowiek. Świadczy o jego umiejętności przezwyciężenia egoizmu w imię wyższych celów, takich jak dobro wspólne, miłość czy ideały moralne. To właśnie zdolność do takich czynów czyni człowieka istotą zdolną do głębokiej refleksji i prawdziwego heroizmu.

Sprawdź wyszukiwarka kierunków studiów

Dalsza część artykułu pod reklamą

Rozwinięcie

W „Dżumie” Alberta Camusa motyw poświęcenia odgrywa kluczową rolę – wielu bohaterów angażuje się w walkę z epidemią, która nawiedziła miasto Oran. Przyczyny tych poświęceń są różnorodne i wynikają z sytuacji bohaterów, ich światopoglądu, doświadczeń życiowych, wrażliwości, a czasem są efektem spontanicznych decyzji.

Główny bohater, doktor Bernard Rieux, jako lekarz, jest zawodowo zobowiązany do walki z zarazą, jednak jego motywacja wykracza poza zawodowe powinności. Rieux kieruje się przede wszystkim własnym światopoglądem oraz wrażliwością moralną. Wyraża to w słowach: „Najważniejsze to dobrze wykonywać swój zawód”. Dla niego pomaganie i leczenie chorych jest nie tylko obowiązkiem, ale także moralnym nakazem – imperatywem, który zmusza człowieka do przeciwstawienia się złu.

Bohater mówi również: „Kiedy się jednak widzi biedę i cierpienie, jakie przynosi [dżuma], trzeba być szaleńcem, ślepcem lub łajdakiem, żeby się na nią zgodzić”. Rieux od samego początku z determinacją walczy z epidemią, mimo świadomości, że jego wysiłki nie zawsze przynoszą ratunek. Zdarza się, że jego obecność zwiastuje śmierć, jednak nie rezygnuje, uznając, że sprzeciw wobec cierpienia i zła jest ludzkim obowiązkiem.

Jego postawa świadczy o głębokiej wrażliwości oraz o wyznawaniu ideałów humanizmu, czyli troski o człowieka i niezłomnej wiary w wartość każdego życia. Podobnie jak Rieux, również inni bohaterowie poświęcają się. Tarrou angażuje się w organizację oddziałów sanitarnych, widząc w tym swoją misję. Grand, skromny urzędnik, poświęca swój czas, siły i zdrowie, mimo ograniczonych możliwości fizycznych, pokazując, że heroizm nie zawsze wymaga wielkich gestów.

Grand i Tarrou poświecają się, poniważ również nie godzą się na cierpienie, ich wrażliwość i światopogląd nie pozwala im pozostawać obojętnym. Ciekawą przemianę przechodzi Raymond Rambert, dziennikarz, który początkowo nie czuje więzi z Oranem i za wszelką cenę pragnie opuścić miasto, by spotkać się z ukochaną.

Jednak pod wpływem postaw innych bohaterów i sytuacji, decyduje się pozostać i walczyć z epidemią. Jego decyzja, choć spontaniczna, wynika z przebudzenia moralnej wrażliwości i zdolności do przezwyciężenia egoizmu. Innym istotnym przykładem jest jezuita, ojciec Paneloux, który początkowo interpretuje dżumę jako karę bożą.

Z czasem zmienia swoje przekonania i angażuje się w pomoc chorym, pracując w oddziałach sanitarnych. Jego zaangażowanie kończy się śmiercią, co pokazuje, że człowiek w imię walki z cierpieniem, jest zdolnym poświęcić nawet swoje życie. Postawy wszystkich tych bohaterów są szlachetne, ponieważ ukazują ich zdolność do przekraczania własnych ograniczeń, odrzucania egoizmu i walki z cierpieniem w imię dobra wspólnego.

„Dżuma” Camusa jest zatem nie tylko opowieścią o walce z epidemią, ale także głęboką refleksją nad humanizmem i poświęceniem jako najwyższymi wartościami ludzkiej egzystencji.

Sprawdź wyszukiwarka uczelni

Dalsza część artykułu pod reklamą

Kontekst 1

Archetypowym przykładem poświęcenia w kulturze europejskiej jest postawa Prometeusza, bohatera mitologii greckiej. Prometeusz, widząc cierpienie i nieudolność ludzi, którzy żyją w ciężkich warunkach, nie potrafi pozostać obojętny. Z troski o ich los i z powodu sprzeciwu wobec niesprawiedliwości postanawia za wszelką cenę im pomóc.

Wykrada ogień bogom, symbolicznie dając ludzkości narzędzie postępu, które pozwala poprawić jakość życia. Jego poświęcenie wynika z głębokiego współczucia oraz buntu wobec boskiego porządku, który skazuje ludzi na cierpienie. Jest to przykład postawy, w której człowiek (lub bohater) działa, kierując się moralnym imperatywem, by przeciwstawić się złu i niesprawiedliwości. Jednak decyzja Prometeusza wiąże się z ogromnymi konsekwencjami.

Za swoje czyny zostaje surowo ukarany przez Zeusa – przykuty do skały, gdzie codziennie cierpi, gdy orzeł wyjada mu wątrobę, która następnie odrasta. Prometeusz nie żałuje swojego czynu, mimo że jego poświęcenie wymaga od niego cierpienia i wiecznej kary. Jego postawa jest archetypem altruizmu i heroizmu, pokazując, że człowieka (lub bohatera) do poświęcenia mogą skłaniać takie wartości jak empatia, troska o innych oraz niezgoda na niesprawiedliwość.

Historia Prometeusza ukazuje również, że poświęcenie często wiąże się z ryzykiem oraz stratą, ale jednocześnie prowadzi do wyższych celów – w tym przypadku, do poprawy losu ludzkości. Prometeusz staje się wzorem postawy, zwanej prometeizmem, w której bunt wobec zła i niesprawiedliwości przeradza się w działanie dla dobra innych, nawet kosztem własnego życia i szczęścia.

Sprawdź czy dostaniesz się na studia kalkulator maturalny

Dalsza część artykułu pod reklamą

Kontekst 2

W historii Polski odnajdujemy liczne przykłady poświęceń na rzecz wolności ojczyzny. Ta wartość, głęboko zakorzeniona w polskiej kulturze, znalazła swoje odbicie w literaturze, szczególnie w epoce romantyzmu, która kreuje bohaterów gotowych oddać wszystko dla ojczyzny.

Jednym z takich przykładów jest utwór Adama Mickiewicza pt. „Konrad Wallenrod”, który wprowadza ideę wallenrodyzmu – postawy poświęcenia się dla ojczyzny poprzez działanie podstępne, zgodnie z zasadą „cel uświęca środki”.

Tytułowy bohater, Konrad Wallenrod, to w rzeczywistości Walter Alf – Litwin porwany w dzieciństwie przez Krzyżaków i wychowany w zakonie. Mimo to zachował pamięć o swoim pochodzeniu i miłość do ojczyzny. Decyduje się poświęcić swoje życie, aby zniszczyć zakon od środka, przyjmując jego obyczaje i zdobywając w nim wysoką pozycję. Jego działanie ma na celu osłabienie wroga, który zagraża Litwie. Motywacja Konrada Wallenroda do poświęcenia jest złożona.

Po pierwsze, kieruje nim głęboka miłość do ojczyzny – Litwy, którą chce uchronić przed zagładą. Po drugie, pragnie zemsty na Krzyżakach za krzywdy wyrządzone jego narodowi. Po trzecie, zdaje sobie sprawę, że otwarta walka z tak potężnym przeciwnikiem nie przyniosłaby efektu, dlatego wybiera drogę podstępu, która wymaga od niego rezygnacji z własnych marzeń, szczęścia i osobistego życia. Postawa Konrada Wallenroda pokazuje, że człowieka do poświęceń mogą skłaniać wielkie idee, takie jak patriotyzm, miłość do ojczyzny, pragnienie wolności czy sprawiedliwości.

Poświęcenie to jednak nie tylko akt odwagi, ale również wewnętrzna walka, w której bohater musi zmierzyć się z dylematami moralnymi. Wybór Konrada – choć kontrowersyjny – ukazuje, że czasem poświęcenie wymaga trudnych decyzji, które przekraczają tradycyjne granice dobra i zła. Dzięki postawie Konrada Wallenroda Mickiewicz podkreśla, że walka o wolność ojczyzny nie zawsze odbywa się na polu bitwy – czasem wymaga rezygnacji z własnych ideałów w imię wyższych celów.

Jest to kolejny dowód na to, że człowiek, napędzany miłością, poczuciem obowiązku i sprzeciwem wobec niesprawiedliwości, jest zdolny do wielkich poświęceń.

Dalsza część artykułu pod reklamą

Zakończenie

Podsumowując, człowiek jest zdolny do poświęceń z różnych przyczyn, najczęściej kierując się sprzeciwem wobec cierpienia, niesprawiedliwości lub zła (POTWIERDZENIE TEZY).

Zarówno bohaterowie literaccy, jak Prometeusz, Konrad Wallenrod czy doktor Rieux, jak i zwykli ludzie, potrafią odrzucić egoizm i przekroczyć własne ograniczenia w imię wyższych wartości.

Poświęcenie wymaga od człowieka odwagi, wrażliwości oraz silnego systemu wartości, który nie pozwala mu pozostać obojętnym wobec krzywdy innych. Motywacje do poświęceń mogą być różnorodne: od miłości do ojczyzny, przez troskę o bliźnich, aż po pragnienie sprawiedliwości. Jednocześnie każde poświęcenie wiąże się z ryzykiem, cierpieniem, a często także koniecznością rezygnacji z osobistego szczęścia.

Przykłady literackie pokazują, że poświęcenie nie jest jedynie domeną herosów czy wyjątkowych jednostek, ale także zwykłych ludzi, którzy w chwilach próby potrafią wznieść się ponad codzienność. Poświęcenie to akt najwyższej szlachetności, który stanowi fundament rozwoju ludzkości.

Dzięki niemu możliwe jest przezwyciężenie zła, cierpienia i niesprawiedliwości, a także budowanie wspólnoty opartej na empatii, miłości i trosce o innych. Wartość poświęcenia podkreślają zarówno wielkie utwory literackie, jak i historia, pokazując, że to właśnie zdolność do altruizmu i heroizmu czyni człowieka istotą wyjątkową.

Posłuchaj tego opracowania w spotify

Dalsza część artykułu pod reklamą