Lament świętokrzyski matura 2026

Matura to jeden z najważniejszych egzaminów, który oprócz tego, że kończy okres wieloletniej nauki to wprowadza w dorosłe życie. Każdy zdający musi podejść do egzaminów z przedmiotów obowiązkowych oraz przynajmniej jednego z przedmiotu przez siebie wybranego. W pierwszej grupie znajduje się oczywiście język polski, który wymaga znajomości lektur. Sprawdź lista lektur matura 2026

Matura 2026 z języka polskiego podzielona będzie na ustną i pisemną i w każdej z tych wersji znaczącą rolę odgrywać będą lektury. Bez ich znajomości trudno mówić o poradzeniu sobie z maturalnymi zadaniami, a zatem warto czym prędzej zabrać się do czytania. Lista obowiązujących tytułów jest powszechnie znana i omawiana podczas lekcji. Sprawdź arkusze maturalne

Jedną z pozycji na liście lektur jest „Lament świętokrzyski”. Utwór, znany pod innymi tytułami: „Posłuchajcie bracia miła” albo „Żale Matki Boskiej pod krzyżem”, należy do najstarszych zabytków poezji religijnej, będący prawdopodobnie zaginionym fragmentem dramatu liturgicznego.

Powstanie tego dzieła datuje się na XV wiek, jednak autor pozostaje nieznany. „Lament świętokrzyski” to plankt, czyli utwór żałobny, wyrażający żal po stracie bliskiej osoby, jak również wzywający innych do wspólnego przeżywania cierpienia. Kto i do kogo zwraca się w tym utworze?

Spis treści

Lament świętokrzyski – najważniejsze informacje
Lament świętokrzyski – interpretacja
Zobacz także

Lament świętokrzyski – najważniejsze informacje

Fragmenty „Lamentu świętokrzyskiego” mogą pojawić się na egzaminie maturalnym z języka polskiego, a zatem warto zaznajomić się z najważniejszymi informacjami dotyczącymi tego dzieła.

Zacznijmy od tego, że jest to utwór powstały w XV wieku, a zatem język i niektóre wyrażenia mogą być niezrozumiałe dla współczesnego odbiorcy. W treści wiele jest wyrazów pochodzących ze słownika staropolskiego, które dzisiaj nie są używane, ale mają niezwykle istotny wydźwięk i wpływ na całość utworu. Przykłady:

„kcęć” – chcę ci
„zamętek” – smutek, cierpienie
„jen mi się zstał” – który przydarzył mi się
„ożaleć” – opłakać kogoś po stracie
„dosiąc” – dosięgnąć
„barzo” – bardzo

Utwór należy do liryki bezpośredniej, a podmiotem lirycznym jest Matka Boska, zwracająca się najpierw do ludzi, aby wysłuchali opowieści o tym, co spotkało ją oraz jej syna.

Następnie zwraca się do anioła Gabriela, mając mu za złe obiecaną radość, po czym kolejne słowa kieruje do innych matek, aby zabiegały u Boga, aby ten nie dopuścił do tego, by ich dzieci cierpiały tak, jak jej syn. Na końcu woła do samego Jezusa, swojego syna: „Nie mam ani będę mieć jinego. Jedno ciebie, Synu, na krzyżu rozbitego.”

sprawdź

matura 2026 polski - podstawowy

matura 2026 polski - rozszerzony

matura 2026 polski - ustny

Dalsza część artykułu pod reklamą

Lament świętokrzyski – interpretacja

Powiedzieliśmy o tym, że „Lament świętokrzyski” jest utworem żałobnym, wyrażającym ból, smutek i żal po niewyobrażalnej stracie.

Dzieło ukazuje uczucia Matki Boskiej, stojącej pod krzyżem, patrzącą na cierpienie syna i która nie może mu w jakikolwiek sposób pomóc.

Oznacza to, że przeżywa najczystsze ludzkie emocje, takie jak strach i bezsilność, a zatem mamy do czynienia nie tylko z Matką Boską, ale przede wszystkim ze zwykłym człowiekiem, odczuwającym bolesną stratę, matką, która próbuje podzielić się swoimi przeżyciami, proszącą o wysłuchanie.

Matka nie może do końca pogodzić się ze stratą dziecka i właśnie dlatego swoje słowa kieruje do różnych odbiorców, chcąc zwrócić ich uwagę, a jednocześnie dać upust emocjom. W jej postawie widać także gniew, który wymierzony jest w oprawców jej syna, jak również poczucie niesprawiedliwości.

Co warto zauważyć, wraz z biegiem utworu Matka Boska skupia się na dokładnym opisie wielkopiątkowych wydarzeń. Posługuje się czasem teraźniejszym, a nie przeszłym, mimo iż wydarzenia te miały miejsce jakiś czas temu. Taka forma narracji jeszcze mocniej podkreśla jej cierpienie.

„Lament świętokrzyski” jest utworem, który ukazuje Matkę Boską jako matkę. W dziele traci swoje atrybuty boskości, staje się istotą pełną bólu, cierpienia i poczucia niesprawiedliwości. Przedstawiona w tekście prezentuje oblicze, które bliższe jest każdemu odbiorcy, pokazuje słabość, rozmaite emocje, czyli wszystko to, co kryje się w każdym człowieku.

Dalsza część artykułu pod reklamą