21.10.2024
Matura z języka polskiego zawsze budzi emocje, choćby z tego powodu, że materiału do opanowania wydaje się całkiem sporo, a do dnia egzaminów nie wiadomo co okaże się najważniejsze i najpotrzebniejsze. Matury są zbyt ważnymi egzaminami, aby liczyć na łut szczęścia i kurczowo trzymać kciuki za to, aby pojawiły się zadania dotyczące akurat tego, co umiemy najlepiej.
Dlatego czytanie lektur jest tak istotne. Lektury stanowią bardzo ważną część egzaminów maturalnych i trudno wyobrazić sobie osiągnięcie dobrych wyników bez wiedzy na ich temat. Sprawdź lista lektur matura 2025
Matura z języka polskiego podzielona jest na ustną i pisemną. Podchodząc do pisemnych egzaminów nie wiemy, która lektura zdominuje cały egzamin aż do momentu otwarcia arkusza.
W przypadku egzaminów ustnych istnieje lista pytań jawnych, które dotyczą właśnie lektur obowiązkowych. Oczywiście nie oznacza to, że możemy wybrać z listy kilka pytań, przygotować do nich odpowiedzi, a na egzaminie poprosić o możliwość ich wygłoszenia. Ale i tak pomysł publikacji pytań, na które można trafić podczas egzaminu wydaje się sporym ułatwieniem. Sprawdź arkusze maturalne
Jedną z pozycji na obowiązującej liście są wybrane satyry autorstwa Ignacego Krasickiego, który oprócz tego, że zajmował się pisaniem rozmaitego rodzaju utworów pełnił funkcje kościelne, na przykład biskupa warmińskiego. Zanim jednak przejdziemy do omówienia konkretnych tytułów, odpowiedzmy na pytanie: czym jest satyra?
Satyra jest utworem literackim, który ośmiesza lub piętnuje ukazywane w nim zjawiska – wady i ludzkie przywary, obyczaje, postawy światopoglądowe czy stosunki społeczne. Można powiedzieć, że przedstawia rzeczywistość w krzywym zwierciadle, wykorzystując elementy karykatury czy groteski.
Co znajdziesz w artykule
Na liście pytań jawnych znajduje się jedno, dotyczące omawianego zakresu twórczości Ignacego Krasickiego:
sprawdź lista pytań jawnych matura 2025
Dalsza część artykułu pod reklamą
Zestaw najpopularniejszych i najczęściej omawianych utworów tworzą następujące tytułu:
W każdym z nich autor wyśmiewa różnego rodzaju wady, a także ukazuje różne oblicza życiowych sytuacji.
„Do króla”
Pierwszy z wymienionych – „Do króla” spisany został trzynastozgłoskowcem. Utwór, zgodnie ze swoim tytułem, mieści się w obrębie rodzaju liryki zwanej liryką zwrotu do adresata. Autor w bezpośredni sposób zwraca się do króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, ostatniego króla Rzeczypospolitej Obojga Narodów, panującego w latach 1764 – 1795. Co warto zaznaczyć, „Do króla” posiada pozytywny wydźwięk, bohater przedstawiony jest w dobrym świetle. Ponadto równie istotnym bohaterem dzieła i zarazem osobą mówiącą w tym utworze jest szlachcic- sarmata. W przewrotny sposób, jak na satyrę przystało, autor wyraża szacunek do władcy, zaś w ironiczny sposób przedstawia poglądy szlachty sarmackiej.
Treść satyry opiera się na zwróceniu uwagi na wady króla. Krasicki wylicza mu między innymi brak królewskiego pochodzenia, łagodny charakter, dobre wykształcenie, a nawet młodość. I tutaj warto postawić pytanie: czy są to elementy negatywne? Otóż, nie. Wysuwane zarzuty wydają się absurdalne, ale dla sarmackiej szlachty niezwykle poważne i godne potępienia. Oznacza to, że wszystkie wady stają się zaletami, a krytyka szlachty oparta jest na zazdrości i zwykłej zawiści.
„Pijaństwo”
„Pijaństwo to kolejna satyra, autorstwa Ignacego Krasickiego, która tym razem skupia się na przywarze narodowej, jaką jest nadużywanie alkoholu. Utwór posiada budowę ciągłą, jest dość długi i składa się z dziewięćdziesięciu sześciu wersów. Ponadto został napisany trzynastozgłoskowcem.
Tekst ma formę dialogu, chociaż w niektórych partiach przyjmuje formę monologu jednej z postaci. Czytając można zauważyć, że podzielony jest na dwie części. Pierwsza jest opowieścią alkoholika o swoich przygodach, natomiast druga posiada charakter moralizatorski, bowiem jeden z bohaterów mocno krytykuje takie postępowanie. W utworze nie występuje komentarz podmiotu lirycznego, dzięki czemu czytelnik może wysnuć własne wnioski ze śledzonego tekstu i rozmowy między bohaterami. Na końcu pojawia się puenta, gdy bohater nadużywający alkoholu, po wysłuchaniu licznych zalet trzeźwości, stwierdza że „napije się wódki”.
„Pijaństwo” napisane jest prostym językiem. W utworze nie brakuje epitetów, porównań, pytań retorycznych. Ponadto można w nim odnaleźć archaizmy, czyli wyrazy, które już dawno wypadły z obiegu, takie jak: „onegdaj”, „jejmość” czy „naówczas”.
„Żona modna”
„Żona modna” to jeden z najczęściej omawianych podczas lekcji utworów Krasickiego. Cel, dla którego powstał to ośmieszenie bezkrytycznego naśladowania zachodniej mody. Utwór posiada formę dialogu między panem Piotrem a jego kolegą, który gratuluje głównemu bohaterowi poślubienia wybranki o imieniu Filis. W trakcie spotkania znajomych okazuje się, że bohater nie jest szczęśliwy w małżeństwie i żałuje podjętej decyzji o poślubieniu rozpieszczonej kobiety.
W utworze nie brakuje wyliczeń, pytań retorycznych czy zdań wykrzyknikowych. Takie zabiegi sprawiają, że opowieść pana Piotra jest niezwykle emocjonalna. Ponadto tekst zawiera wiele zdrobnień, ale nie mają one pieszczotliwego charakteru. Ich zadaniem jest zwrócenie uwagi na infantylne postępowanie szlachty, zachwyconej francuską kulturą.
„Świat zepsuty”
„Świat zepsuty” to kolejna pozycja, którą warto znać. W utworze autor stawia pytania o kondycję społeczeństwa. Cechą charakterystyczną tej satyry jest nagromadzenie sarkastycznych pytań retorycznych, a także apele kierowane do konkretnych grup społecznych. Ponadto w tekście występuje wiele epitetów, a na końcu metafora. Co warto zaznaczyć „Świat zepsuty” posiada dydaktyczny charakter co oznacza, że nie tylko piętnuje to, co negatywne, ale również nawołuje do obrony wartości, bez których świat zatraci się w zepsuciu.
sprawdź
matura 2025 polski - podstawowy
Dalsza część artykułu pod reklamą
Wybrane satyry, autorstwa Ignacego Krasickiego pojawiły się na ustnej maturze w 2023 roku. Pytanie dotyczące utworów wyglądały następująco:
1. Obyczaje Sarmatów w krzywym zwierciadle satyry. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci satyr Ignacego Krasickiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
2. Obraz życia XVIII-wiecznej szlachty. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci satyr Ignacego Krasickiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
3. Źródła zła i moralnego upadku społeczeństwa. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci satyr Ignacego Krasickiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.
Zobacz także
matura 2025 polski - podstawowy
matura 2025 polski - rozszerzony
matura 2025 matematyka - podstawowa
matura 2025 matematyka - rozszerzona
matura 2025 angielski - podstawowy
matura 2025 angielski - rozszerzony
matura 2025 niemiecki - podstawowy
Dalsza część artykułu pod reklamą
Teraz najważniejsze |
Ciekawe
|
|
gdzie studiować |
|
|
Nadchodzące wydarzenia