Kierunki studiów związane z tą dyscypliną to połączenie nauki o substancjach chemicznych z ich zastosowaniem w kontekście prawnym, medycznym i kryminalistycznym. Program kształcenia jest tak skonstruowany, aby studenci nie tylko zdobywali solidne podstawy z zakresu chemii ogólnej, organicznej, nieorganicznej i analitycznej, ale też potrafili wykorzystywać tę wiedzę w badaniach nad materiałem dowodowym, toksynami i substancjami niebezpiecznymi. Już od pierwszych semestrów studenci wchodzą w świat analizy śladów chemicznych i biologicznych, ucząc się zarówno teorii, jak i praktyki wykorzystywanej w laboratoriach kryminalistycznych.
Na studiach duży nacisk kładzie się na zajęcia laboratoryjne, podczas których studenci uczą się pracy z zaawansowaną aparaturą – chromatografami, spektrometrami, mikroskopami, analizatorami toksyczności i sprzętem do oznaczania śladów chemicznych. Praktyczna nauka obejmuje m.in. analizę śladów biologicznych, badanie próbek pobranych z miejsc przestępstw, identyfikację substancji psychoaktywnych, alkoholi, metali ciężkich czy toksyn przemysłowych. Studenci poznają również metody detekcji narkotyków i substancji psychotropowych, analizę odcisków palców, włókien, mikroskopowych pozostałości organicznych czy śladów wybuchowych.
Ważnym elementem kształcenia jest także toksykologia – dziedzina zajmująca się wpływem substancji chemicznych na organizm człowieka i zwierząt. Studenci uczą się, jak przebiegają zatrucia, jakie są mechanizmy działania toksyn, jak interpretować wyniki sekcji toksykologicznej i jakie znaczenie mają dane laboratoryjne w postępowaniach sądowych. Poznają również metody interpretacji wyników w kontekście prawnym i uczą się formułowania opinii biegłego.
Studia obejmują także zagadnienia z pogranicza prawa i kryminologii – w tym podstawy prawa karnego, procedury sądowej, dokumentowania materiału dowodowego i zasad pracy biegłego sądowego. Dzięki temu studenci potrafią nie tylko wykonać analizę, ale także ją zinterpretować i przedstawić w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami prawnymi.
W toku nauki pojawiają się specjalistyczne przedmioty, takie jak: chemia sądowa, analiza instrumentalna, biochemia toksyczna, patofizjologia zatruć, metody biologii molekularnej w kryminalistyce, czy analiza materiałów biologicznych. Często oferowane są również moduły fakultatywne, które pozwalają na dopasowanie kierunku kształcenia do indywidualnych zainteresowań – np. w kierunku biologii sądowej, toksykologii środowiskowej, czy analityki środków uzależniających.
1. Typ i tryb studiów:
Studia na kierunku chemia sądowa i toksykologia możemy podzielić na:
1. Typ:
2. Tryb:
2. Zdobywana wiedza i umiejętności
Uczestnicy zdobywają zestaw wysoko specjalistycznych umiejętności, które łączą wiedzę chemiczną, biologiczną i prawną w kontekście pracy laboratoryjnej i kryminalistycznej. Przede wszystkim uczą się przeprowadzać szczegółowe analizy chemiczne i toksykologiczne materiałów biologicznych oraz nieorganicznych. Nabywają praktyczną biegłość w obsłudze nowoczesnej aparatury analitycznej, takiej jak chromatografy gazowe i cieczowe, spektrometry masowe, spektrofotometry UV-VIS czy mikroskopy optyczne i elektronowe.
Potrafią samodzielnie przygotować próbki do analizy, dobrać odpowiednią metodę badawczą i dokonać jej walidacji, czyli oceny jakości i wiarygodności wyników. Uczą się rozpoznawać ślady chemiczne i biologiczne pozostawione na miejscu zdarzenia, izolować i identyfikować substancje, takie jak narkotyki, alkohol, metale ciężkie, środki wybuchowe czy trujące związki organiczne. Ważnym aspektem tych umiejętności jest również interpretacja uzyskanych wyników w kontekście prawnym, a więc zdolność do opracowania opinii sądowej zgodnie z procedurą dowodową.
Studenci rozwijają także kompetencje z zakresu toksykologii, poznając mechanizmy działania trucizn na organizm, fizjologię zatruć, skutki przewlekłego narażenia na toksyny oraz metody diagnostyki zatruć ostrych i przewlekłych. Uczą się rozpoznawać typowe objawy zatrucia różnymi klasami substancji – od leków i narkotyków, po środki chemiczne stosowane w rolnictwie czy przemyśle. Zdobywają również wiedzę na temat sposobów postępowania z ofiarami zatruć oraz metod wykrywania toksyn w materiałach biologicznych, takich jak krew, mocz czy tkanki.
Poza kompetencjami stricte chemicznymi, rozwijają też umiejętności analitycznego i logicznego myślenia. Uczą się pracować z dokumentacją, interpretować przepisy prawa karnego i procedury dowodowej, a także przedstawiać wyniki swoich analiz w sposób jasny, rzeczowy i zgodny z normami obowiązującymi w sądownictwie. Potrafią też pracować pod presją czasu i w sytuacjach wymagających szczególnej ostrożności oraz dyskrecji.
Ważną częścią studiów jest również kształcenie w zakresie współpracy zespołowej i komunikacji między specjalistami z różnych dziedzin – chemikami, lekarzami sądowymi, prawnikami, technikami kryminalistyki. Dzięki temu studenci uczą się funkcjonować w środowisku interdyscyplinarnym, co jest kluczowe w ich przyszłej pracy zawodowej.